تحلیل سبک شناختی شعر احمد شاملو با رویکرد کاربردشناسانه

تحلیل سبک شناختی ، کشف و بررسی صورتها و تمایزات اثرادبی است از رهگذر بررسی بسامدهای بالا یا نوآوریهای زبانی و ادبی و کاربردشناسیِ ادبی در واقع اعمال کردنِ نظریه ی کاربردشناسی به متون ادبی است. کاربردشناسی را بررسی کاربرد زبان و ارتباط آن با کاربران و تأویل کنندگانش و بررسی معنای مقصود زبان تعریف کرده اند یعنی مطالعه ی معنای غیر قابل رویت که از طریق بافت، تعبیر می شود. در این پژوهش، نگارنده، شیوه ی کاربردشناسی را به عنوان دانشی جهت تحلیلِ سبک شناختیِ لایه ی ایدئولوژیکِ شعر و ارجاعِ برجستگی های ادبی و زبانیِ شعر احمد شاملو به آن، به عنوان عامل برون بافتی، مدّ نظر قرارداده و تحقق یا عدم تحقق اصول همکاری گرایس را بررسی کرده است. احمد شاملو(1379-1304 ش.) از چهره های مشخص وصاحب سبک شعر معاصر است که تعهد به انسان، ویژگی اصلی شعر اوست. در این پژوهش، برجستگی های سبک ساز لایه ی زبانی شعر او با بهره مندی از آمیختگی لحن رسمی و کهن و عامیانه و برجستگی هایی در صرف و?نحو و وسعت دایره ی واژگانی در سایه ی ایدئولوژی، نمایانده شده است. در لایه ی بلاغی شعرِ او، عوامل برون بافتی، موجد صورخیالی مبتنی بر نماد و اسطوره و متناقض نما شده است و لحن هجوآمیز شاعر به تناسب حال و مقام از اطناب و ایجاز هنری و طنز، بهره برده است. مبالغه و مفاخره و تمثیل ، واکنش های هنری شاملو به غفلت اجتماعی است و اوضاعِ یأس بار جامعه و تنهایی ، منجر به جاندارانگاریِ فراگیر، گشته است. یکی دیگر از عمده ترین وجوهِ برجستگی سبکیِ شعرهای احمد شاملو ، خروج از هنجارهای سنتیِ موسیقیِ شعر (وزن عروضی و قافیه ی سنتی) و تمهیداتِ موسیقی در شعر سپید (یا شعر منثور) است . ساختارها و رخدادهای کلامی ، اساساً ماهیتی گفتمانی و ایدئولوژیک دارند. از مهمترین مولفه های لایه ی ایدئولوژی که در سطوح مختلف سبک و کلام (واژگانی ، بلاغی و آوایی) در شعر شاملو نمود دارند : انسان گرایی، گفتمانِ سوسیالیزم، بزرگداشتِ مبارزان، گفتمانِ دموکراسی (مفاهیمِ آزادی خواهی و عدالت جویی) و گفتمانِ دین است.